توضیحات

عمارت مشیر دیوان در محله قدیمی سرتپوله در خیابان شهدا شهر سنندج قرار دارد و از بناهای مشهور دوره قاجاریه است. این عمارت متعلق به میرزا یوسف مشیر دیوان بوده و چون جلسات مهم ایالتی یا استانی در این منزل تشکیل می‌شده است بر روی سردرِ عمارت جان پناه و محل‌های نگهبانی ایجاد شده تا خانه از گزند مهاجمان در امان باشد. در واقع سردرِ ورودی این عمارت از زیبایی‌های معماری آن محسوب می‌شود که آن را «سردرِ جلوخانی» می‌گویند و به شکل نیم هشتی است با سکوهای متعدد با طاق‌نماهای آجرکاری شده که در واقع نمادی از معماری کلاسیک ایرانی است و شیوه آجرکاری آن نیز به شکل خفته و راسته است. بعد از درِ ورودی، فضایی هشت ضلعی وجود دارد که محل قاپوچی و دربان بوده است و مراجعینی که از گوشه و کنار کردستان به این محل مراجعه می‌کردند تا مشکلات و مسائل خویش را با مشیر دیوان مطرح نمایند، در اینجا منتظر می‌ماندند تا به آن‌ها اجازه ورود داده شود. در گوشه راست هشتی اتاق دربان و انباری قرار گرفته و در سمت چپ نیز دهلیزی که به حیاط مستخدمین راه دارد. سقف هشتی و آجرکاری آن در نوع خود جالب توجه و زیباست که به شکل طاق سنبلی و به شیوه خفته و راسته کار شده است. آنچه عمارت مشیر دیوان را از سایر بناهای سنندج متمایز می‌کند و بر زیبایی آن می‌افزاید، وجود سقف شیروانی با طرح کلاه فرنگی است. البته شبیه این کلاه فرنگی در عمارت وکیل الممالک وجود دارد و در گذشته نیز در عمارت ملا لطف‌الله نیز وجود داشته است (در اثر آتش‌سوزی و تخریب منزل از بین رفت). در زیر این شیروانی ایوان و تالار ستون‌دار قرار گرفته است. گچ‌بری‌ها و حجاری‌های روی ایوان با طرح‌های گیاهی و طرح پرندگان نیز از تزئینات این بخش از عمارت می‌باشد. حمام عمارت نیز به لحاظ ارزش معماری از بخش‌های قابل توجه بناست که در حیاط اندرونی آن واقع شده است. این حمام همچون سایر حمام‌های قدیمی از بخش‌های سربینه، خلوتی و خزینه تشکیل شده است. تزئینات آهکبُری با نقوش گیاهی و حیوانی بر زیبایی این بخش افزوده است.